Stowarzyszenie „NAD BZURĄ”
Powstało w grudniu 2005 roku i zostało zarejestrowane 8 maja 2006 roku.
Główne obszary działania to dziedzictwo kulturowe, historia, turystyka, kultura i ekologia na terenie Ziemi Sochaczewskiej.
Najważniejsze projekty:
Portal Bohaterowie Bitwy Nad Bzurą bohaterowie1939.pl
Projekt poświęcony żołnierzom polskim poległym w 1939 roku podczas bitwy nad Bzurą. Na portalu znajduje się profesjonalna, multimedialna i interaktywna baza danych poległych z wyszukiwarką, wirtualna ściana pamięci z nazwiskami ofiar walk, galerie cmentarzy, kwater i mogił wojennych, pomników i miejsc pamięci narodowej oraz jednostek wojskowych biorących udział w walkach. Zarejestrowani użytkownicy mają możliwość współtworzenia portalu poprzez edycję biogramów krewnych, załączanie fotografii i dokumentów oraz wspomnień, na zapaleniu wirtualnej świeczki kończąc.
Spotkania z historią Sochaczewa i Ziemi Sochaczewskiej
Cykl referatów, podczas których historycy poruszają tematy związane z przeszłością miasta i Ziemi Sochaczewskiej. Inicjatywa zapoczątkowana w 2012 roku cieszy się rosnącym zainteresowaniem mieszkańców. Podczas spotkań prowadzone są rozmowy na szereg żywotnych dla współczesności zagadnień z historii regionu (choćby przyszłość sochaczewskiego zamku czy przypomnienie o wielowiekowej obecności żydowskiej w mieście).
Projekt Olenderski
Projekt składa się z kilku elementów. W 2007 roku uporządkowano i/lub oznakowano siedmiu cmentarzy ewangelickich znajdujących się na terenie gminy Brochów i Kampinos. Kolejnym etapem realizacji projektu było zorganizowanie konferencji naukowej pt. Ślady obcych kultur na Mazowszu Zachodnim, która odbyła się w czerwcu 2008 roku. Również w czerwcu 2008 roku Stowarzyszenie zorganizowało Rajd Rowerowy Olenderskim Szlakiem. Rowerzyści poznali na trasie historię osadnictwa olenderskiego na Mazowszu, zobaczyli kilka uratowanych od zapomnienia cmentarzy. Impreza ma charakter cykliczny. Pod koniec roku 2009 Stowarzyszenie wydało publikację Olendrzy w powiecie sochaczewskim autorstwa Marcina Prengowskiego. Autor wykonał również inwentaryzację cmentarzy ewangelickich na obszarze od Gąbina do Kazunia. W 2011 roku stowarzyszenie udostępniło, w formie mapy w systemie Google Maps, Olenderski Szlak Turystyczny nad środkową Wisłą. Na mapie można odnaleźć punkty, związane z dawnym osadnictwem olenderskim i niemieckim, wraz z krótkimi opisami, fotografiami i współrzędnymi GPS.
Projekt „Czysta Bzura”
Pomysł początkowo miał na celu propagowanie edukacji ekologicznej. Uczniom szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych proponowano zadania konkursowe związane z rzeką Bzurą i jej dopływami. W latach 2006-2009 odbyło się 5 edycji konkursu. Kolejny element to sprzątanie brzegów rzeki ze śmieci za pomocą kajaków jest nieustannie kontynuowany wraz z innymi inicjatywami wokół rzeki Bzury (np. reaktywacja nocy świętojańskiej). Od 2016 roku organizowany jest Ogólnopolski Spływ Kajakowy BZURA, który przyciąga liczne grono kajakarzy z całego kraju. Również w 2016 roku, dzięki akcji zorganizowanej przez Stowarzyszenie, Bzura otrzymała 3. miejsce w prestiżowym konkursie Rzeka Roku.
Publikacje dotyczące historii Ziemi Sochaczewskiej
Wojciech Piorun, Z pamiętnika „Bitka”, Sochaczew 2008
Są to koncentrujące się na czasach II wojny światowej wspomnienia Wojciecha Pioruna „Bitka” (1900-1983) mieszkańca Sochaczewa, piłsudczyka, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej, III powstania śląskiego, a w czasie okupacji dowódcy II plutonu VI kompanii IV batalionu AK obwodu „Skowronek”. Za swoją działalność konspiracyjną został aresztowany, osadzony na Pawiaku, a następnie więziony w trzech obozach zagłady: Oświęcimiu, Mauthausen, Linz.
Marcin Prengowski, Olendrzy w powiecie sochaczewskim, Sochaczew 2009
Publikacja opisuje przeszłość zapomnianego osadnictwa olenderskiego w okolicach Sochaczewa, szczególnie w dzisiejszych gminach Brochów, Iłów i Młodzieszyn. Omówiono w nim etapy osadzania Olendrów, przyczyny przybycia oraz scharakteryzowano metody gospodarowania i styl życia. Integralnymi elementami publikacji są przeszłość parafii i zborów ewangelickich i mennonickich oraz próba analizy wzajemnych relacji polsko-niemieckich podczas dwustuletniego okresu przebywania osadników w okolicach Sochaczewa.
Księga pamięci Sochaczewa. Wybór tekstów, wybór, opracowanie i wstęp: Marcin Prengowski, Monika Adamczyk-Garbowska, Paweł Fijałkowski, Tomasz Karolak, Łukasz Popowski, Sochaczew 2012
Sochaczewski Pinkas, to tłumaczone z oryginału (języki jidysz i hebrajski) unikalnego świadectwo ocalałych z Zagłady żydowskich mieszkańców Sochaczewa, którzy przez kilkaset lat tworzyli to miasto. Nieodzowne dzieło dla pracy historyka zajmującego się przeszłością regionu.
Piotr Stefaniak, Tomasz Karolak, Panny Dominikanki w Sochaczewie. Studia z dziejów konwentu mniszek Zakonu Kaznodziejskiego w Sochaczewie 1606–1820, jego dziedzictwa materialnego i duchowego, Sochaczew 2013
Panny Dominikanki… to pierwsza na rynku wydawniczym monografia poświęcona mniszkom sochaczewskim, w której oprócz zarysu dziejów tejże wspólnoty omówiona została również problematyka ekonomicznych podstaw jej funkcjonowania, życie codzienne sióstr, architektura i topografia zabudowań czy ich losy po opuszczeniu Sochaczewa przez zakonnice.
Marek Orzechowski, Pocztówki z Młodzieszyna, Młodzieszyn 2016.
Młodzieszyńskie historie ukazane w formie krótkich opowieści czyli „pocztówek z przeszłości” to niezwykle ciekawa zawartość najnowszej publikacji Marka Orzechowskiego. Autor przez wiele lat pracy w tutejszym gimnazjum miał okazję poznać gminę i zauważył, że miejsce to posiada bardzo interesujące dzieje, często zupełnie nieznane nawet jego mieszkańcom.
Stowarzyszenie „Nad Bzurą”
Plecewice 98, 05-088 Brochów
e-mail: nadbzura@gmail.com
www.nadbzura.pl